Pełny ekran lub ESC Wielkość czcionki    Mniejsza     Większa+   100%100%
Stare wersje przeglądarek Stare wersje przeglądarek

 

 

♦ ♦ ♦ ks. prałat Wacław Józef Preiss ♦ ♦ ♦

 

 

 

 
 
			W dniu pogrzebu śp. ks. prałata Wacława Preisa (8 sierpnia 1990 r.) ulice Tczewa zapełniły się ludźmi. 
	 Ogromny kondukt pogrzebowy, od średniowiecznej Fary św. Krzyża aż do starego cmentarza parafialnego 
	 przy ulicy 30 Stycznia, 	 kroczył otoczony tłumem tczewian stojących na chodnikach wzdłuż całej trasy przemarszu.
			Tczew żegnał swojego proboszcza.
	Jeśli istnieją ludzie, których osobowość potrafi odcisnąć się na duszy miasta, to takim człowiekiem dla Tczewa był 
	ks. prałat Wacław Preis, proboszcz parafii św. Krzyża w latach 1950-1987, długoletni dziekan dekanatu tczewskiego.
Wacław Józef Preis, piętnaste z dziewiętnaściorga dzieci Teofila i Marianny z domu Makowska - rolników z Bogusławek - urodził się 8 stycznia 1909 r. Gimnazjum humanistyczne ukończył w 1927 r. w Chełmży, a następnie wstąpił do Seminarium Duchownego w Pelplinie. Już podczas studiów seminaryjnych zauważono jego szczególne zainteresowanie problematyką misyjną. Po święceniach kapłańskich, które otrzymał 19 grudnia 1931 r. z rąk biskupa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego, pozostał więc w Pelplinie pełniąc obowiązki wikariusza katedralnego i generalnego sekretarza dla spraw misji w diecezji chełmińskiej. W 1936 r. został skierowany na studia do Rzymu na Papieskim Instytucie Misyjnym. Niemałą emocję w Pelplinie wywołać musiała podana przez radio watykańskie 19 czerwca 1939 r. wiadomość, że ks Wacław Preis otrzymał tytuł doktora misjologii "summa cum laude". Był on pierwszym doktorem misjologii w przedwojennej Polsce, a długo jeszcze także po wojnie, wśród kapłanów diecezjalnych. Po powrocie z Rzymu miał wykładać misjologię i łacinę w Seminarium Duchownym, ale na przeszkodzie stanęła wojna.
Ks. Preis ukrywał się w czasie okupacji w domu rodzinnym w Bogusławkach. Po aresztowaniu ks. Gajdusa, opiekował się rodzinną parafią w Nawrze. W 1940 roku musiał jednak uciekać. Poszukiwany przez gestapo zbiegł przez "zieloną granicę" do Generalnego Gubernatorstwa, aby schronić się w Warszawie. Z upoważnienia Kuri Archidiecezjalnej w Warszawie rezydował do lutego 1945 r. w parafii Grodzisk Mazowiecki. W chwili wybuchu powstania warszawskiego przebywał właśnie w Warszawie. Natychmiast zgłosił się do kapelana dla Warszawy - śródmieście aby pełnić funkcję duszpasterza przy placu Zbawiciela. Po upadku powstania podzielił los wielu powstańców i znalazł się w obozie w Pruszkowie, skąd zwolniono go wraz z innymi duchownymi 3 października 1944 r..
Po zakończeniu działań wojennych, juz w marcu 1945 r. powrócił do Pelplina. Uczestniczył także w przejmowaniu dóbr kościelnych z rąk administracji wojsk radzieckich. Organizował podstawowe wyposażenie dla seminarium Miał także swój udział w ukonstytuowaniu się administracji diecezji chełmińskiej. To on właśnie przywiózł z kurii gdańskiej dekret na administratora diecezji chełmińskiej "cum iure nominandi alium idoneum sacerdotem" dla ks. prałata dra Sawickiego. Od listopada 1945 r. był administratorem parafii św. Michała w Sopocie, lecz we wrześniu 1946 r. biskup Kazimierz Józef Kowalski odwołał go z pracy w diecezji gdańskiej i mianował kierownikiem sekretariatu Papieskich Dzieł Misyjnych na diecezję chełmińską, dyrektorem Związku Misyjnego Kleru i profesorem misjologii w Seminarium Duchowym w Pelplinie oraz powierzył mu administrowanie, leżącą blisko Pelplina, parafią Rajkowy. 22 maja 1950 r. biskup K. J. Kowalski powierzył mu administrowanie parafią św. Krzyża, której następnie był proboszczem przez 37 lat. 28 marca 1952 r. otrzymał tytuł tajnego szambelana Jego świątobliwości. Kanonikiem honorowym Kapituły Katedralnej Chełmińskiej został mianowany 30 kwietnia 1954 r. Natomiast papież Paweł VI, 27 stycznia 1964 r. mianował go prałatem domowym..
Był człowiekiem ogromnej kultury osobistej. Na szczególne uznanie zasługuje zwłaszcza pietyzm z jakim prowadził renowację tczewskiej fary, za co minister kultury i sztuki przyznał mu złotą odznakę "Za Opiekę Nad Zabytkami". Miarę jego osoby najlepiej chyba wyrażają słowa obecnego dziekana tczewskiego ks. prałata Stanisława Cieniewicza wypowiedziane w czasie pogrzebu na cmentarzu: "To, że w Tczewie wierni tak szanują i kochają swoich kapłanów, zawdzięczamy takim właśnie kapłanom jakim był śp. ks. prałat Wacław Preis"..

 

Pielgrzym Pelplin nr 22 z 14.10.1990
 

W tczewskiej farze konfesjonał, w którym spowiadał Wujek Ksiądz.

Inne wspomnienia

♦ ♦ ♦ Wacław Preis ♦ ♦ ♦

 

Wacław Preis ur. 8 stycznia 1909 w Bogusławkach (województwo_kujawsko-pomorskie , powiat Toruń, zm. 4 sierpnia 1990 w Tczewie – polski duchowny katolicki, profesor misjologii w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie, kanonik honorowy kapituły katedralnej chełmińskiej. Pochodził z wielodzietnej rodziny rolniczej Teofila i Marianny z Makowskich. W 1927 ukończył Państwowe Gimnazjum Humanistyczne w Chełmży i podjął studia w pelplińskim seminarium, 19 grudnia 1931 przyjął święcenia kapłańskie.
Był wikariuszem przy katedrze chełmińskiej oraz sekretarzem Rady Diecezjalnej Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary, w 1936 wyjechał na uzupełniające studia do Rzymu, uwieńczone doktoratem w Papieskim Instytucie Misjologicznym w czerwcu 1939. Krótko przed wybuchem II wojny światowej powrócił do Polski, przebywał w rodzinnej parafii, ale zagrożony aresztowaniem przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa. Był m.in. duszpasterzem w Grodzisku Mazowieckim i kapelanem w powstaniu warszawskim.
W marcu 1945 powrócił do diecezji chełmińskiej i objął obowiązki prokuratora seminarium w Pelplinie. Na zaproszenie starosty uczestniczył w powitaniu Wojska Polskiego w Toruniu 6 marca tegoż roku. W listopadzie 1945 objął jako administrator parafię św. Michała w Sopocie. W listopadzie 1946 biskup Kazimierz Kowalski powołał go na stanowisko profesora Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, powierzając jednocześnie obowiązki kierownika sekretariatu Papieskich Dzieł Misyjnych w diecezji chełmińskiej, dyrektora Związku Misyjnego Kleru oraz administratora parafii Rajkowy. Od maja 1950 ks. Preis był proboszczem parafii św. Krzyża w Tczewie i jednocześnie dziekanem dekanatu tczewskiego.
Otrzymał szereg godności kościelnych – szambelana papieskiego (28 marca 1952, kanonika honorowego kapituły katedralnej chełmińskiej (30 kwietnia 1954, papieskiego prałata domowego (27 stycznia 1964}.
Od października1967 wchodził w skład Komisji Misyjnej przy Konferencji Episkopatu Polski, od lutego 1968 był dyrektorem Diecezjalnej Akcji na Rzecz Misji Zagranicznych. W procesie beatyfikacyjnym biskupa Konstantyna Dominika pełnił funkcję postulatora.
Przeprowadził restaurację fary tczewskiej, za co Ministerstwo Kultury i Sztuki wyróżniło go odznaką "Za Opiekę nad Zabytkami". Wykłady z misjologii w seminarium prowadził do 1984, w 1986 złożył urząd dziekana, a w styczniu 1988 proboszcza.
      Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Tczewie.

 

      Źródła :
  • Anastazy Nadolny, Wacław Preis, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego Suplement I (pod redakcją Zbigniewa Nowaka), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1998
      Z Wikipedii     "http://pl.wikipedia.org/wiki/Wacław_Preis"

 

♦ ♦ ♦ Książka o ks. prałacie Wacławie Preiss'ie ♦ ♦ ♦

 

X